کدام یک از این دو شما را باهوش تر می کنند: دویدن یا وزنه زدن؟ شواهد جدید نشان می دهند تمرینات ملایم هوازی به ساخت سلول های جدید در مغز کمک می کنند، در حالی که تأثیر تمرین های قدرتی در این زمینه، با نشستن روی صندلی هیچ تفاوتی ندارد.
محققان دانشگاه Jyvaskyla فنلاند در پژوهش تازه ای سه برنامه ی ورزشی مختلف برای موش ها در نظر گرفتند: دویدن، وزنه زدن، و تمرین های پر شدت مقطع. هدف از این کار بررسی نتایج این سه نوع تمرین ورزشی بر مغز موش ها بوده است.
رهبر این تیم تحقیقاتی در این باره گفته است: «من فکر می کنم این برنامه های ورزشی به آنچه که انسان ها انجام می دهند بسیار نزدیک باشد». برای نمونه، موش هایی که تمرین های استقامتی برایشان در نظر گرفته شده بود هفته ای ۳ بار به مدت نیم ساعت روی تردمیل می دویدند. اما وزنه زدن موش ها کمی متفاوت از وزنه زدن انسان ها بوده است. شیوه ی کار این نوع تمرین ها به این صورت بوده که وزنه های کوچکی به دم موش ها آویخته می شده و موش ها در موقعیتی قرار می گرفته اند که باید از نردبان بالا می رفته اند. درست مثل انسان هایی که به وزنه زدن می پردازند، موش ها نیز بعد از ۸ هفته تمرین، به میزان قابل توجهی عضلانی تر شدند.
اما در میان موش های وزنه بردار نشانه ای مبنی بر شکل گیری سلول های مغزی جدید مشاهده نشد. تا پایان پژوهش، موش هایی که روی تردمیل اقدام به دویدن کرده بودند به شکل چشمگیری تعداد سلول های مغزی تازه شان از موش هایی که با خود وزنه حمل می کردند یا اساساً به ورزش نپرداخته بودند بیشتر بوده است. وضعیت آنها نسبت به موش هایی که به تمرین های شدید مقطع پرداخته بودند نیز بسیار بهتر بوده است.
رهبر تیم تحقیقاتی مذکور می گوید: «ورزش پر شدت ماهیتاً پر استرس تر است که این می تواند اثر این نوع تمرین ورزشی روی تولید سلول های مغزی جدید در بزرگسالان را کاهش دهد. به طور کلی باور بر این است که تنش و استرس تولید سلول های مغزی تازه در بزرگسالان را کاهش می دهد». از طرف دیگر، موش هایی که روی تردمیل به تمرین پرداخته بودند با شوک های خفیف الکتریکی تحریک شده بودند که این نیز استرس زاست، اما موش های حامل وزنه خیر. بنابراین استرس به تنهایی نمی تواند تفاوت های حاصل شده را توضیح دهد. او همچنین به این نکته اشاره می کند که استرس خفیف ممکن است در عمل باعث افزایش تعداد سلول های تازه ی مغز شود.
پژوهش یاد شده همچنین نشان داده است استعداد برخی موش ها برای منتفع شدن از دویدن بیشتر از دیگران بوده است. آن دسته از موش ها که به طور اخص برای ورزش پرورش داده شده بودند و اغلب به صورت داوطلبانه هر روز مایل ها روی تردمیل خود می دویدند، در نهایت بیشترین میزان افزایش در سلول های مغزی را داشته اند.
هیچ یک از این ها به طور قطع نمی تواند ثابت کند دقیقاً همین اتفاق در مورد انسان ها هم می افتد. اما تحقیق دیگری در سال ۲۰۱۴ روی زنان مسن انجام شد که نتیجه ی مشابهی را نشان داد. در تحقیق مذکور تمرین های هوازی باعث رشد بخشی از مغز شده بود که مسئول حافظه است. در حالی که تمرین های همراه با وزنه هیچ تأثیری روی مغز نشان نداده بودند.
با این حال تمرینات قدرتی ممکن است هنوز مزایایی برای مغز داشته باشند، اما احتمالاً به طور اخص تأثیری روی سلول های مغزی ندارند. رهبر تیم تحقیقاتی یاد شده برای بررسی آثار تمرین های ورزشی غیر هوازی روی مغز در آینده ابراز علاقه کرده است.
